10. SINIF TÜRK EDEBİYATI TEST – 4

1. İlk Türk mutasavvıf şairi, Hoca Ahmet Yesevî’nin söylediği şiirlerin genel adı aşağıdakilerden hangisidir?

A) ilâhî

B) hikmet

C) nefes

D) deme

E) münacat

2. Mutasavvıf şairlerin şiirlerinde “insanların eğitildiği yer” anlamında kullanılan kelime aşağıdakilerden hangisidir?

A) şarap

B) kadeh

C) meyhane

D) meclis

E) yol

3. Türk şiveleriyle ilgili aşağıdaki değerlendir­me­lerden hangisi doğru değildir?

A) XI. yüzyıldan sonra Oğuzca Anadolu, Azer­beycan, İran'da geniş bir alana yayılır.

B) Oğuzca ilk ürünlerini on üçüncü yüzyılda verir.

C) Osmanlı egemenliğinin başlamasıyla Oğuzca, Anadolu ve Azeri şivelerine ayrılır.

D) İlk İslamî ürünler Azeri şivesiyle verilir.

E) Anadolu Türkçesi Halk, Divan edebiyatı olmak üzere iki koldan oluşumunu sürdürür.

 4. Aşağıdakilerden hangisi sözlü edebiyat'ın özelliklerinden biri değildir?

A) Uyak, yarım uyaktır; cinaslardan, rediflerden yararlanılır.

B) Bu veriler anonimdir.

C) Başlangıçta söyleyeni bilinse de zamanla bu ürünler, halkın ortak malı olur.

D) Konular, günübirlik yaşamdan alınır.

E) Düz yazıyla önemli ürünler verilir.

5. Aşağıdakilerden hangisinde "Kutadgu Bilig'de değinilmemiştir?

A) Din - felsefe - edebiyat

B) Eğitim - öğretim - bilim

C) Devlet - siyaset - yasa - töre

D) Erdemlilik - görgü kuralları

E) Arapça'nın yetersizliği - Türkçe'nin zenginliği

6. "1069 - 1970'te tamamlanıp dönemin hükümdarına sunulmuştur. Bu kitap 'alegorik' olup, atasözleri, bilgece deyimlerle süs­lenmiş, dört kişi arasında geçen diyaloglu bir sahne oyununa benzer."

Bu parçada söz edilen eser ve yazarı aşağıda­kilerden hangisidir?

A) Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip

B) Atabet'ül Hakayık - Edip Ahmet

C) Divan ü Lügat'it Türk - Kaşgarlı Mahmut

D) Divan - ı Hikmet - Ahmet Yesevi

E) Muhakemetü'l Lügateyn - Ali Şir Nevaî

7. "Türk dilinin Arap dilinden geri kalmadığı belli ol­sun diye kullanılmakta olan sözcüklerle bırakılmış olan sözcükleri bu kitapta birlikte yazmak ara sıra içime doğar dururdu..."

Bu sözleri söyleyen yazar ve eseri aşağıdaki­lerden hangisi olabilir?

A) Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip

B) Atabetü'l Hakayık - Edip Ahmet

C) Divan ü Lügat't Türk - Kaşgarlı Mahmut

D) Divan - ı Hikmet Ahmet Yesevi

E) Bakırgan Kitabı - Süleyman Ata

8."Kutadgu Bilig'den sonra Kaşgar diliyle yazılmış ikinci önemli eserdir, manzumdur. On ikinci yüz­yılda verilen bu eser, kişinin İslam inançları çerçe­vesinde, terbiyesini, eğitim - öğretimini işleyen bir ahlâk kitabıdır."

Bu parçada sözü edileneser ve yazarı aşağıda­kilerden hangisidir?

A) Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip

B) Risaletü'n Nushiyye - Yunus Emre

C) Divan ü Lügat'i Türk - Kaşgarlı Mahmut

D) Atabetü'l Hakayık - edip Ahmet

E) Divan - ı Hikmet - Ahmet Yesevi

 9. “Eski Türk tarihine ait ilk yazılı belgelerimizdir. Devleti yönetenlerin ağzından yazılmıştır. Göktürk Devleti’nin ikinci dönemini aydınlatır.”

Bu parçada özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

A)  Muhakemetü’l – Lügateyn

B)  Atebetü’l Hakayık

C)  Orhun Yazıtları

D)  Atebetü’l Hakayık

E)  Divanı Hikmet

  

10.     Edip Ahmet atım edep, pend sözüm

         Sözüm bunda kalur barur bu özüm

         Kalür küz, keçer yaz, baru; bu ömür

         Tüketür ömürni bu yazım küzüm

          Günümüz Türkçesiyle:

         Edip Ahmet sözüm öğüttür

         Özüm göçer, sözüm kalır

         Yaz geçer, güz gelir, ömür biter

         Yazım, güzüm ömrüm tüketir

Bu dörtlükten aşağıdakilerden hangisi çıkarı­lamaz?

A) Duyguların derin ve coşkun anlatıldığı

B) Arapça, Farsça sözcükler kullanılmaya baş­landığı

C) İlk İslâm ürünlerden olduğu

D) Mani biçimi uyaklandığı

F) Yarım uyak kullanıldığı

11.  Aşağıdakilerden hangisinde doğal destanlar bir arada verilmiştir? 

A)  Gılgamış – Kalevala – İlahi Komedya 

B)  İliada ve Odysseia -  Manas – Üç Şehitler Destanı

C)  Çılgın Orlando – Mahabarata – Cid

D)  Şehname – Şinto – Gılgamış

E)  Aeneis – Ramayana – Ergenekon  

12. "Yesevi tarikatındaki dervişlerin şiirlerini toplayan eserlerdir. Hikmeti söyleyenler, adlarını belirtme­dik­leri için eser anonimdir. Hikmetler dinsel, ulusal ni­teliklidir. Bu şiirler coşkusuz, kuru şiirlerdir."

Yukarıda sözü edilen eser, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Atabetü'l Hakayık            

B) Kutadgu Bilig

C) Divan - ı Hikmet                    

D) Şecere - i Ensab

E) Yunus Divanı

13.'Divan ü Lügat'ıt Türk' için aşağıdakilerden han­gisi söylenemez?

A) Bir dilbilgisi kitabı olduğu

B) Türk lehçeleriyle ilgilenmediği

C) Zengin bir edebiyat antolojisi olduğu

D) Ulusal bilinçle yazıldığı

E) Birçok bilim dalını ilgilendiren bilgiler bulun­durduğu

14.'Atabetü'l Hakayık'ı anlatan aşağıdaki özellikler­den hangisi doğru değildir?

A) Girişi 'kaside' biçiminde uyaklanmıştır.

B) Asıl konunun anlatıldığı bölümler 'mani' biçi­minde uyaklanmıştır.

C) Aruz ölçüsüyle yazılmıştır.

D) Beyit nazım birimiyle yazılmıştır.

E) Sanatsal yönden sıradan bir eserdir.

15.Aşağıdakilerden hangisi 'Kutadgu Bilig' için söylenemez?

A) Mesnevi biçiminde yazılmıştır.

B) Arapça, Farsça sözcükler ilk kez bu eserde görülür.

C) Beyit sayısı 6000’den fazladır.

D) Ölçü, hece ölçüsüdür.

E) Eserde, geleneksel Türk şiirinin özelliklerini yansıtan 173  dörtlük vardır.

16."1072 yılında bitirilip dönemin Abbasi halifesine su­nulmuştur. Türkçenin Arapça kadar zengin oldu­ğunu kanıtlamaya çalışır. 7500 Türkçe sözcüğe Arapça karşılık veren bir sözlüktür."

Bu eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Divan'ü Lügatit Türk - Kaşgarlı Mahmut

B) Divan - ı Hikmet - ahmet Yesevi

C) Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip

D) Hadikatü's Süeda - Fuzuli

E) Atabetü'l Hakayık - Edip Ahmet

17. .........İslam medeniyeti etkisindeki Türk edebiyatının en eski eseridir. Karahanlılar döneminde Saltuk Buğra Han'a sunulduğu bilinen bu ilk eser, "Has Hacip"lik rütbesiyle anılan Yusuf un, aruz vezniyle, mesnevi şeklinde yazdığı, didaktik özellikte, ahlak, siyaset, hikmet konularını işleyen manzum bir eserdir.

Paragrafta boş bırakılan yere aşağıdakilerden han­gisi getirilebilir?

A) Divan-ı Hikmet                 

B) Divan-ı Kebir

C) Kutadgu Bilig                    

D) Mesnevi

E) Divan-ı Lügat-it Türk

  

Şiirlerini heceyle yazdı. "Hikmet" adı verilen şiirlerinde dini, tasavvufi konuları işledi. Asıl etkisi şiirleriyle birlikte yayılan Tasavvuf düşüncesiyle oldu.  Tasavvuf akımı Anadolu içlerine kadar onun etkisiyle geldi. Başta Yunus Emre olmak üzere birçok tasavvuf şairini etkiledi.

18. Parçada tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?

A)  Mevlana Celaleddin   

B) Ali Şir Nevai   

C) Yusuf Has   Hacip

D) Edip Ahmet                 

E) Ahmet Yesevi

19. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi Türk destanlarından değildir?

A) Satuk Buğra Han Destanı

B) Alp Er Tunga Destanı

C) Oğuz Kağan Destanı

D) Türeyiş Destanı

E)  Ergenekon Destanı

20.Aşağıdakilerden hangisi bir "doğal destan" değildir?

A) Göç Destanı

B) Alp Er Tunga Destanı

C) Şu Destanı

D) Genç Osman Destanı

E) Ergenekon Destanı

21. İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Dönemi sözlü ürünlerinden "Sagu" ile ilgili, aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir bilgi yanlışı  vardır?

A)  Nazım  birimi dörtlüktür,  7'li  hece ölçüsüyle söylenmiştir.

B)  Sevilen bir kimsenin ölümünden sonra yapılan ve "yuğ" denilen dini yas törenlerinde söylenen şiirlerdir.

C)  Bu şiirlere Halk edebiyatında "ağıt", Klasik Türk edebiyatı nazmında "mersiye" denilmiştir.

D)  İlk defa Yusuf Has Hacip tarafından Kutadgu Bilig'de yazıya geçirilmiştir.

E)   Sagularda ölen kimsenin değeri, yaptıkları, ge­ride kalanların duydukları acılar anlatılmıştır.

22. Kutadgu Bilig hangi nazım biçimiyle yazılmıştır?

A)Mesnevi

B)Gazel

C)Tuyug

D)Murabba

E)Koşma

On birinci yüzyılın sonlarında Batı Türkistan’da doğdu. Çocuk yaşlarında anne ve babasını kaybetti ve Yesi şehrine geldi. Tasavvuf yoluna girdi ve ölünceye kadar bu yolda vasıflı insan yetiştirmek için çaba sarf etti. Kurduğu tarikatla Orta Asya’da etkin olduğu gibi Anadolu’nun Türkleşmesinde ve İslamlaşmasında önemli rolü oldu. Türk Tasavvuf Edebiyatımızın öncüsü ve kurucusu olarak kabul edilir. Hece vezni ile yazdığı didaktik bir divanı vardır.

23. Yukarıda hakkında bilgi verilen şairimiz kimdir ve eserinin adı nedir?

A) Ahmet Yesevi

B) Kaşgarlı Mahmut

C) Yolluğ Tigin

D) Arpınçur Tigin

E) Tonyukuk

24. Aşağıdaki destanlardan hangisi Saka Türklerine aittir?

A)  Oğuz Kağan Destanı                                                     

B)  Bozkurt Destanı    

C)  Türeyiş Destanı                                                            

D)  Timur Destanı         

E)  Alp Er Tunga Destanı

25. Aşağıdakilerden hangisi sözlü Türk edebiyatının özellikleri arasında yer almaz?

A)  Ürünler anonimdir.

B)  Dil, yabancı etkilerden uzaktır.

C)  Genellikle yarım kafiye kullanılır.

D)  Ölçü, hece ölçüsüdür.

E)  Bütün güzelliğine değil, parça güzelliğine önem verilir.

26. Aşağıdakilerden hangisi,  “ağıt” ın  İslamiyet öncesi Türk edebiyatındaki karşılığıdır? 

A)  Sav     

B) Koşuk   

C) Sagu    

D) Destan   

E) Mersiye

27. Aşağıdakilerden hangisi Türk destanlarından biri değildir?

A)  Kaybolmuş Cennet   

B)  Alp Er Tunga

C)  Göç

D)  Manas

E)  Battal Gazi Destanı

28. Aşağıdakilerden hangisi Tasavvufi Türk Halk Edebiyatı’nın özelliklerinden biri değildir?

A)  Sadece hece ölçüsü kullanılır.

B)  Konu olarak ilahi aşk işlenir.

C)  Nazım birimi genellikle dörtlüktür.

D)  Dil halkın anlayabileceği tarzdadır.

E)  Bazı tekkelerde şiirler, musiki eşliğinde söylenmiştir.       

29.               Alp Er  Tunga öldi mü

                    Issız ajun kaldı mı

                    Ödlek öcün aldı mı

                    İmdi yürek yırtılır 

Yukarıdaki dörtlük, sözlü dönem ürünlerinin hangisinden alınmış olabilir? 

A) Sagu   

B) Sav  

C) Destan  

D) Koşuk  

E) Koşma 

30. “Türkçenin Arapçadan geri kalır bir dil olmadığını hatta Türkçenin Arapçadan üstün bir dil olduğunu savunmuş ve Türkçeyi Araplara öğretmek amacıyla bu eseri yazmıştır.” 

Bu parçada bahsedilen sanatçı ve onun eseri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A)  Ali Şir Nevai – Muhakemetü’l – Lügateyn

B)  Yusuf Has Hacip – Kutadgu Bilig

C)  Ahmet Yesevi – Divanı Hikmet

D)  Kaşgarlı Mahmut – Divanı Lügati’t Türk     

E)  Edip Ahmet Yükneki – Atebetü’l Hakayık 

1.B	16.A
2.C	17.C
3.D	18.E
4.E	19.A
5.E	20.D
6.A	21.D
7.C	22.A
8.D	23.A
9.C	24.E
10.A	25.E
11.D	26.C
12.C	27.A
13.B	28.A
14.D	29.A
15.D	30.D